KOLESTROL NEDİR ?

Kolestrol Karaciğer ve diğer tüm hücrelerde üretilebilen mumsu bir yapıya sahip olan lipid türdür. Buradaki lipidden kasıt yağ olmasıdır. Ayrıca kolestrol kanımızda bulunur. Hücre çeperlerinin oluşturulabilmesi, bazı hormonlar ve D vitamini oluşturulmasında kolesteerole ihtiyaç duyulur. Lipidler suda çözünemezler ve bu sebeple kolestrol kana geçemez, kendi kendine vücuda dağılamaz. Taşınma işini çözümlemek için karaciğer lipoprotein üretir. Lipoproteinler ikiye ayrılır:

1)      Düşük yoğunluklu lipoproteinler yani LDL = LDL kan dolaşımı içerisinde kolestrolün taşınmasında görevlidir. LDL için kötü kolestrol de denilir. Kolestrol ve trigliseriti (vücudun enerji için kullandığı bir yağ türü ) atardamarlar içinde taşır. LDL yüksekse arter duvarında birikme yapabilir. Bu durumu ateroskleroz da denilmektedir. Bu birikintiler eğer ki parçalanırsa kalbe veya diğer organlara gidip kan akışını bozabilir ve hatta kalp krizi, inme vb durumlara yol açabilir. Yüksek kolestrolün safra taşı riskini arttırdığı gözzlemlenmiştir.

2)      Yüksek yoğunluklu lipoproteinler yani HDL = HDL ise karaciğer ve dokular içerisinde kolestrolün taşınmasında görevlidir. HDL için aynı zamanda iyi kolestrol denilmektedir. Çünkü LDL’nin vücuttan atılması için karaciğere dönmesinde yardımcı olur ve bu sayede kolestrol plaklarının birikmesini önler.

Not: Trigliserit = Vücudun enerji kaynağıdır ve fazla alınan kalori trigliserite dönüştürülerek yağ hücrelerinde depolanır.

Total Kolestrol = HDL + LDL

Eğer kolestrol kanda yükselirse damarlarda sertleşme ve damarlarda lipid birikintisine yol açabilir. Bu birikintilere ise kolestrol plakları denmektedir.

Kolestrol kalıtsal ya da sağlıksız yaşam düzeyine bağlı oluşabilir. Örneğin uygun bir diyetin olmaması ve çok yağlı beslenmek, hareketsiz yani sedanter yaşam biçimi etkili olabilir.

YÜKSEK KOLESTROLDE ETİYOLOJİ:

Hareketsizlik, obezite, sağlıksız beslenme, sigara içmek, diyabet (VLDL yani çok düşük yoğunluklu lipoprotein seviyesini yükseltir) ve genetik faktörler LDL seviyesini arttırıp HDL seviyesinin azalmasına neden olabilir.

KOLESTROL NORMAL DEĞER ARALIĞI:

Başka kalp rahatsızlığı riski olmayan hastalar açken gerçekleştirilen lipid testinde kan kolestrol düzeyi 200 mg/dl altında ise normal sayılır. 200 – 239 mg/dl ise sınırda kabul edilir ve 240 mg/dl üzerinde ise yüksek olarak değerlendirilmesi yapılır.(LDL için <130 mg/dl ise normal, 130-159 mg/dl ise sınırda, 160 mg/dl ve üzeri ise yüksek olarak deerlendirilir. HDL’nin ise 40 mg/dl’nin altına düşmesi istenmez.)

KOLESTROL BELİRTİLERİ:

Anjina pektoris veya diğer koroner arter hastalıkları belirtileri görülebilir. Lipit profili testi ile hasta 9-12 saat aç bırakılır ve alınan kan ile toplam kolestrol, LDL, HDL ve trigliserit seviyelerine bakılır.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ:

İlk olarak hastanın yaşam tarzı ve egzersizine müdahale edilir.Ayrıca statinler, yüksek kolestrol için en sık kullanılan ilaçlardır. Etki mekanizması karaciğerin daha fazla kolestrol üretmesini engeller. Ayrıca kolestiramin, kolestrol emilim inhibitörleri de kullanılabilir.